در حکومت امیرالمومنین علیه السلام، شکنجه وجود نداشت

[عبدالعلی69]

در حکومت امیرالمومنین، شکنجه وجود نداشت


اقدام ابن ملجم برای ترور و قتل حاکم اسلامی کافی بود تا یاران و مسئولان حکومتی برای پی بردن به انگیزه های ترور و شناسایی عمق توطئه، او را به شدت تنبیه و شکنجه کنند و او را مجبور کنند تا به همکاری با معاویه اعتراف کند یا بهترین زمان بود تا با منتسب کردن قاتل به خوارج، حکومت اقدام لازم برای پاکسازی و برخورد شدید با خوارج را عملی کند...

اما علی علیه السلام چه کرد؟

حضرت سفارش او را به امام حسن علیه السلام کرد و فرمود: پسرم، به اسیر خود مدارا کن و طریق شفقت و رحمت پیش‌دار آیا نمی‌بینی چشم‌های او را که از ترس چگونه گردش می‌کند و دلش چگونه مضطرب می‌باشد.


امام حسن علیه السلام ظرف شیری نزدیک آورد و به پدر شیر داد، آن حضرت کمی از آن را خورد، و فرمود: بقیه آن را برای اسیرتان (ابن ملجم) ببرید، و به امام حسن علیه السلام فرمود: به آن حقی که برگردن تو دارم، در لباس و غذا، آن چه می‌پوشید و می‌خورید به ابن ملجم نیز بپوشانید و بخورانید (بحار ج۴۲ ص ۲۸۲)

پس اگر من از دنیا رفتم او را قصاص کن و او را با یک ضربه شمشیر بکش ولی مثله مکن یعنی دست و پا و گوش و بینی و سایر اعضا او را قطع مکن و اگر زنده ماندم، من خودم داناترم که با او چه کار کنم

(منتهی الامال ،ج۱ ،ص۱۷۸)


در زندان اميرالمؤمنين، شكنجه وجود نداشت به اين معني كه زندانی براي اقرار كردن تحت فشار قرار نمي‌گرفت و حضرت دستور داده بود اگر كوچك‌ترين تهديدی نسبت به افراد زندانی وجود داشته باشد، اعترافات آن‌ها قابل استناد نبوده، و نمي‌توان آن‌ها را مجازات كرد، دستور حضرت چنين بود:
من أقرّ عند تجريد او تخويف او حبس او تهديدفلا حد عليه(كافي، ج۷،ص۲۶۰)
قرب الإسناد (ط - الحديثة) ؛ متن ؛ ص54

175- وَ عَنْهُ، عَنْ أَبِي الْبَخْتَرِيِّ، عَنْ جَعْفَرٍ، عَنْ أَبِيهِ: أَنَّ عَلِيّاً عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ:
«مَنْ أَقَرَّ عِنْدَ تَجْرِيدٍ، أَوْ حَبْسٍ، أَوْ تَخْوِيفٍ، أَوْ تَهَدُّدٍ، فَلَا حَدَّ عَلَيْهِ» «2».______________________________
(2)- رواه الكلينيّ في الكافي 7: 261/ 6، و الشّيخ في التّهذيب 10: 148/ 592، و نقله المجلسيّ في البحار 79: 32/ 1.
حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد (ط - الحديثة)، 1جلد، مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ: اول، 1413 ق.


الكافي (ط - دارالحديث)، ج‏14، ص: 245
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام «أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام قَالَ: مَنْ أَقَرَّ عِنْدَ تَجْرِيدٍ أَوْ تَخْوِيفٍ‏ «1» أَوْ حَبْسٍ‏ «2» أَوْ تَهْدِيدٍ، فَلَا حَدَّ عَلَيْهِ». «3»
______________________________
(1). في «ك»: «أو تحريف».
(2). في «بف» و الوافي: «أو حبس أو تخويف».
(3). التهذيب، ج 10، ص 148، ح 592، معلّقاً عن أحمد بن أبي عبداللَّه. قرب الإسناد، ص 54، ح 175، بسنده عن أبي البختري، عن جعفر، عن أبيه، عن عليّ عليهم السلام الوافي، ج 15، ص 548، ح 15663؛ الوسائل، ج 28، ص 261، ح 34712.كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - دارالحديث)، 15جلد، دار الحديث - قم، چاپ: اول، ق‏1429.

در این فرمان حضرت اقرار در 4 مورد را بي‌اثر شمردند:
اقرار كسي كه لباس از تنش برون مي‌آورند و به او اهانت مي‌كنند،
اقرار كسي كه در حال ترسیدن اعتراف مي‌كند،
اقرار كسي كه در زندان محبوس است،
اقرار كسي كه تهديد شده است

یا علی

[عبدالعلی69]

آزادى و احترام در حكومت حضرت علی عليه‏‌السلام

در دوره اميرمؤمنان على‌ عليه‏‌السلام مردم از آزادى گسترده اسلامى برخوردار بودند. اين ويژگى زمانى نمايان‏تر میشود كه خشونت‏ها و بیرحمی‌هاى دوره عثمان را به ياد آوريم ، به طورى كه صحابى بزرگوارى چون ابوذر مجال یک‌ نقد ساده به حکومت را نمی‌يافت.

اين آزادى اسلامى كه اميرمؤمنان ميدان را برايش باز كرد شبيه‏‌ترين نمونه نسبت به آزادى‏‌هايى بود كه پيامبر خدا صلى‏‌الله‏‌عليه‏‌و‏آله‏ در صدر اسلام به مردم داد. براى مثال ، همان‏گونه كه در مدينه منوره و پيرامون آن مشركان و يهوديان و مسيحيان و منافقان در كنار مسلمانان زندگى مى‏‌كردند ؛ خانه‏‌هايشان كنار هم بود و در بازار با هم بودند و با يكديگر داد و ستد مى‏‌كردند و در سايه اسلام از آزادى برخوردار بودند ، در عصر اميرمؤمنان على نيز مسلمانان و يهوديان و مسيحيان و مجوسيان و مشركان و بلكه همه انسان‏ها ـ از هر كيش و آيينى ـ در سايه اسلام ، با ازادی و عزّت و احترام و در رفاه و خوشى زندگى مى‏‌كردند. آن حضرت مى‏‌فرمود: مردم [ نسبت به شما ] دو دسته‏‌اند: يا برادر دينى تو هستند و يا همنوع تو».

اين جمله بى‏‌نظير و شكوهمند و جاويدان ، زمينه را براى احترام بشر ، از آن حيث كه بشر است ، مى‏‌گشايد تا مردم از اين ديدگاه به او بنگرند ، و همگان را زير چتر عدالت و حق انسانيّت گرد آورد.
بى‏‌گزافه مى‏‌گوييم: اميرمؤمنان ـ بعد از پيامبر- تنها كسى است كه ، با سخنان خود ، شالوده‏‌هاى عميق آزادى حقیقی را ريخت ، و با رفتار و كردارش آن را در ميان امت به اجرا درآورد.
در نهج البلاغة ، در ترغيب و تشويق به آزادى مى‏‌فرمايد: بنده ديگرى مباش كه خداوند تو را آزاد قرار داده است » و ...

اينك یک نمونه در اين خصوص:
عاقبت حمله به شخص اول حکومت

ابن كواء ، مردى منافق و خارجى مذهب و ملعون و از مخالفان على علیه السلام بود ، آن هم در زمانى كه حكومت حضرتش در اوج خود به سر مى‏‌برد و در آن روزگار ، بزرگترين و پهناورترين حكومت در روى زمين بود ، و حضرت ـ علاوه بر اين كه امامِ منصوب از جانب خداوند و پيامبر بود ـ بزرگترين حكمران بر كره خاكى نيز بود.
اين شخص در محافل عمومى و به گونه‏‌اى ددمنشانه به اميرمؤمنان اعتراض مى‏‌كرد.
مرحوم علامه مجلسى از كتاب « المناقب » ، با سندش ، آورده است كه : حضرت على عليه‏‌السلام در حال خواندن نماز صبح بود كه ابن كواء از پشت سر حضرت ، شروع به خواندن اين آيه كرد:
« و [ خدا ] به تو و به كسانى كه پيش از تو بودند وحى كرد كه اگر مشرك شوى حتما كردارت تباه و مسلّما از زيانكاران خواهى شد ».
حضرت به احترام قرآن سكوت كرد تا آن ملعون آيه را به پايان برد. امام قرائتش را ادامه داد. دوباره ابن كواء همان آيه را خواند. باز حضرت على به احترام قرآن ، خاموش ماند و پس از تمام شدن آيه مجددا نمازش را ادامه داد. ابن كواء براى بار سوم آيه را خواند و حضرت براى سومين بار به احترام قرآن سكوت كرد ، و چون ابن كواء آيه را به پايان برد حضرت اين آيه را قرائت كرد: پس ، صبور باش كه وعده خدا راست است ... ». آن‏گاه سوره را تمام كرد و به ركوع رفت.

اين چه آزادى است كه به مردى منافق اجازه مى‏‌دهد به شخص اول حکومت ، آن هم شخصى چون حضرت علی در حال نماز حمله برد و او را به مشرک بودن و بر باد رفتن اعمالش متهم كند ، ولى او سكوت مى‏‌كند ، و اين حمله و سكوت سه بار تكرار مى‏‌شود و در نهايت حضرت نمازش را به پايان مى‏‌برد بدون آن كه به ابن كواء كارى داشته باشد ، و ابن كواء هم در پى كار خود مى‏‌رود به طورى كه انگار هيچ اتفاقى نيفتاده است.

اين آزادى كجا و آزادى كشورهاى آزاد در جهان امروز كجا؟
آيا هرگز يك فرد معمولى جرأت مى‏‌كند با يك رئيس يا رهبر چنين رفتارى بكند؟ و به فرض كه چنين اتفاقى بيفتد ، آيا به خير و خوشى پايان مى‏‌پذيرد؟
تاريخ به اين پرسشها جواب منفى مى‏‌دهد ؛ حتى جهان امروز و در آزادترين كشورها.

و اين است آزادى اسلامى كه حضرت على علیه السلام آن را پياده كرد.
پس ، بشنوند كسانى كه مى‏‌گويند: در اسلام آزادى نيست.

[عبدالعلی69]

امیرالمؤمنین علیه السلام و عدالتش

امير مؤمنان عليه السلام پس از جنگ جمل وارد كوفه شد و به منبر رفت، و پس از حمد و ثناى الهى فرمود: به درستی که مردانی از شما از یاری من فروگذاری کردند، و من بر آنان نکوهش و عیب می گیرم. پس از آنان کناره جویید و آنچه خوش ندارند به آنان بگویید تا پشیمان شوند یا مورد رضایت قرار گیرند.

يكى از افسران آن حضرت به نام مالك بن حبيب تميمى يربوعى برخاست و گفت: به خدا سوگند که کناره گرفتن و سخنان ناخوشايند گفتن برای آنان كم است، به خدا سوگند اگر دستور دهی همه را خواهيم كشت. امير مؤمنان عليه السلام فرمود: اى مالك، از اندازه بیرون شدى و از حد گذشتى و مبالغه بيش از حد نمودى!

مالك گفت: اى امير مؤمنان، اندكى ستم و سخت گيرى تو بر مخالفان در امورى كه پايه هاى حكومت تو را مى لرزاند از سازگارى و كوتاه آمدن با دشمنان كارسازتر است! امير مؤمنان عليه السلام فرمود: اما خداوند چنين حكمى نفرموده است اى مالك! خداوند فرموده: «النفس بالنفس»، پس ديگر چه جاى اندكى ستم؟ و نيز فرموده است: «ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لوليه سلطانا فلا يسرف في القتل إنه كان منصورا».

1وقعة صفين ص۴
2أمالي المفيد ص۱۲۸
3شرح نهج البلاغة ج٣ ص۱۰۳
4بحار الأنوار ج۳۲ ص۳۵۳

الإمام علي بن أبي طالب ص۶۷۶

[عبدالعلی69]

عدالت علوی

امیر المومنین علیه السلام به عثمان فرمود: به خدا سوگند! اگر یکی از كارگزارانت در دوردست ترين نقطه ظلمی كند، تو نیز در گناهش شریک هستی.


والله لو ظلم عامل من عمالک حیث تغرب الشمس لکان اثمه مشترکا بینه و بینک


شرح نهج البلاغة ج۹ ص۱۵

غاية المرام ج۵ ص۳۱۱

[عبدالعلی69]

یا علی
اگر حکومت به دست ما بود .....

امام صادق علیه السلام از مفضل پرسیدند:
چرا این‌گونه اندوهگین و برافروخته‌ای؟ مفضل پاسخ داد:
وقتی حکومت بنی‌عباس را با این مال و تسلط و قدرت می‌بینم، با خود می‌گویم اگر این همه قدرت، در دست شما بود، ما هم در آن سهیم بودیم.( یعنی به عنوان مسئول حکومت از شرایط مادی خاص و ویژه ای بهره مند بودیم )
امام صادق علیه السلام فرمودند:
ای مفضل!
اگر حکومت در دست ما بود، به جز برنامه‌ریزی شبانه، و سرکشی روزانه، و خوردن خوراک خشک، و پوشیدن جامه‌های ساده، چیزی در کار نبود.
اگر به روشی جز روش امیرالمؤمنین عمل شود، نتیجه آن، دوزخ است!
بحارالانوار، جلد ۵۲، صفحه ۳۵۹

[عبدالعلی69]

اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم وفرجنا بهم والعن من عاداهم
یا علی
عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله علیه السّلام ، قَالَ خَرَجَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السّلام عَلَی أَصْحَابِهِ وَ هُوَ رَاکِبٌ فَمَشَوْا خَلْفَهُ ، فَالْتَفَتَ إِلَیْهِمْ فَقَالَ لَکُمْ حَاجَةٌ؟ فَقَالُوا لَا یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ، وَ لَکِنَّا نُحِبُّ أَنْ نَمْشِیَ مَعَکَ. فَقَالَ لَهُمُ انْصَرِفُوا فَإِنَّ مَشْیَ الْمَاشِی مَعَ الرَّاکِبِ مَفْسَدَةٌ لِلرَّاکِبِ وَ مَذَلَّةٌ لِلْمَاشِی.
قَالَ وَ رَکِبَ مَرَّةً أُخْرَی فَمَشَوْا خَلْفَهُ ، فَقَالَ انْصَرِفُوا فَإِنَّ خَفْقَ النِّعَالِ خَلْفَ أَعْقَابِ الرِّجَالِ مَفْسَدَةٌ لِقُلُوبِ النَّوْکَی.

هشام بن سالم از إمام صادق علیه السّلام روایت کرده‌ که گروهی از أصحاب أمیرالمؤمنین علیه السّلام همراه ایشان حرکت می‌کردند ، در حالی که ایشان سوار بر مرکب بودند. إمام روی به آنان نموده و فرمود آیا چیزی از من می‌خواهید؟ گفتند نه ای أمیر مؤمنان ، فقط دوست داریم همراهت حرکت کنیم. إمام فرمود برگردید ، این کار شما موجب تحقیر خودتان و برای آنکه سوار مرکب است ، مفسده ‌برانگیز است.
یکبار دیگر هم چنین اتفاقی پیش آمد و حضرت به افراد پیاده‌ای که پشت سرشان حرکت می‌کردند فرمود برگردید ، صدای کفش پیاده‌ها پشت سر افراد ، موجب فساد و تباهی دلهای ضعیف و سست است.

- کافی ۶ / ۵۴۰ ، حدیث ۱۶ .
- بحارالأنوار ۴۱ / ۵۵ ، حدیث ۲ .
- بحارالأنوار ۷۶ / ۲۹۹ ، حدیث ۳۹ .

[عبدالعلی69]

اين است علی بن ابی طالہب اين منشور حكومتش، اين هم عملش!

دانشگاهی ها تامل کنند، علمای مملکت دقت کنند و بفهمند چه خبر است، چه غوغاست؟ كسي كه ايران امروز، يك ايالت او بوده، تا برسد به بقيه‌ امپراطوري روم. شاهنشاهي ايران زير دو پايش بوده، يک مرتبه مردی يهودي جلو آمد و گفت: يا علي، اين زرهت كه در آنجاست مال من است. فرمود: اين زره من است از دستم افتاده. گفت: يا علي، اين زره مال من است. من دست برنمي‌دارم تا پيش قاضي حاضر شوي. درباره اینها فکر کنید. علی کسی است که از جهت معنا ۱۲۴ هزار پیغمبر زیر پرچم اویند. آدم و من دونه تحت لوائی[1] و آن لوا در دست امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب است.[2] از این طرف هم حکومت دنیا در قبضه اقتدار اوست.
با يهودي پيش قاضي آمد. قاضي ديد زره در دست يهودي است. حكم كرد كه زره مال يهودي است. حالا فكر كنيد قاضي عليه او حكم كرد؛ آن هم به نفع يهودي. اميرالمؤمنين زره را به يهودي تحويل داد. يک مرتبه يهودي روي قدمش افتاد. گفت: يا علي، زره مال خودت بود. من همه اين بساط را به راه انداختم كه ببينم اين دين همان ديني است كه موسى خبر داده. اين ادعا را به ناحق كردم تو در مقابل مثل مني حاضر شدي به محكمه آمدي. بعد هم حكم قاضي را به حسب ظاهرِ ید من پذيرفتي. همه‌ مقصد اين بود كه بدانم آیا تو همان جانشين خاتمي كه موسي خبر داده. أشهد ان لا اله الا الله! روي قدمش افتاد و مسلمان شد. حضرت زرهش را به او داد. نهصد درهم هم به او داد. يهودي در غزوه‌ صفين در ركاب اميرالمؤمنين شهيد شد.[3][4] اين است علي بن ابي طالب علیهما السلام! اين منشور حكومتش، اين هم عملش!

1عوالی اللئالی ج۴ ص۱۲۱
2الامالی للصدوق ص۴۰۲
3الاغانی ج۱۷ ص۱۴۱
4الغارات ج۱ ص۱۲۴

نفس نفیس خاتمیت ۳۲۴

[عبدالعلی69]

... فَقُلْتُ: يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فَلِمَ لَمْ تَأْخُذْهُ الْآنَ فَتَسْتَوْثِقَ مِنْهُ؟ فَقَالَ: «إِنَّا لَوْ فَعَلْنَا هَذَا لِكُلِّ مَنْ نَتَّهِمُهُ مِنَ النَّاسِ مَلَأْنَا السُّجُونَ مِنْهُمْ وَ لَا أَرَانِي يَسَعُنِي الْوُثُوبُ عَلَى النَّاسِ وَ الْحَبْسُ لَهُمْ وَ عُقُوبَتُهُمْ حَتَّى يُظْهِرُوا لَنَا الْخِلَاف‏...

روایت شده (خرّیت بن راشد که با امیر المؤمنین پیمان بسته و در صفین حاضر شده بود، سر به عصیان برداشت، و با سی تن از یارانش بنای بر مخالفت با حضرت گذاشتند، و در مظان این قرار گرفتند که علیه حضرت خروج کنند. پس برخی اصحاب اصرار داشتند که حضرت او را دستگیر کند، ولی) حضرت امیرالمؤمنین ع فرمودند:
اگر هر یک از متهمان را دستگیر کنیم، که باید زندان را از متهمان پر کنیم. تا خلاف و جنایتی از کسی آشکار نشده، اجازه ندارم که متعرض مردم شوم، و ایشان را زندانی و عقوبت کنم.

الغارات (ط - القديمة)، ج‏1، ص223؛ شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج‏3، ص129

امروزه در دنیا بسیاری از حکومت‌ها مخالفان را پیش از اقدام علیه حکومت دستگیر، و رسانه‌هایشان را تعطیل می کنند، تا فرصت اقدامات ضد حکومتی را از آنان بگیرند، ولی امیرالمؤمنین شیوه‌ی دیگری داشت.

[عبدالعلی69]

یا علی
مِنْ عَهْدٍ لَهُ علیه السّلام کَتَبَهُ لِلْأَشْتَرِ النَّخَعِیِّ رَحِمَهُ الله لَمَّا وَلَّاهُ عَلَی مِصْرَ ؛

..... فَلَا تُقَوِّیَنَّ سُلْطَانَکَ بِسَفْکِ دَمٍ حَرَامٍ فَإِنَّ ذَلِکَ مِمَّا یُضْعِفُهُ وَ یُوهِنُهُ بَلْ یُزِیلُهُ وَ یَنْقُلُهُ وَ لَا عُذْرَ لَکَ عِنْدَ الله وَ لَا عِنْدِی فِی قَتْلِ الْعَمْدِ ، .....

قسمتی از عهدنامه أمير المؤمنين سلام الله علیه ، به مالک أشتر ؛
..... هیچگاه ، به فکر تقویت حکومتت ، با ریختن خون ناحق مردمان مباش ، چرا که این کار ، حکومتت را ضعیف و سست نموده ، بلکه از بین خواهد بُرد ، و بدان که هیچ عذری در مقابل خدا ، و نزد من نخواهی داشت .....

بحارالأنوار ۳۳ / ۵۹۹ ، حدیث ۷۴۴ . از نهج البلاغة .

دیدی که خون ناحق پروانه شمع را
چندان امان نداد که شب را سحر کند

[عبدالعلی69]

یا علی